မာစတာက စကၤာပူေဒၚလာ ၆၀၀၀ ေလာက္ေပးရခ်ိန္မွာ အက္ယူအက္စ္က ဘြဲ ့လြန္ဒီပလိုုမာတစ္ႏွစ္သင္တန္းဆိုုေပမဲ့ ၁၈၀၀၀ ေပးရတယ္။ ေက်ာင္းလခ ေစ်းတက္သြားလိုု ့ အစိုုးရက Service Obligation ( စကၤာပူကုုမၺဏီမွာ သံုုးႏွစ္လုုပ္ဖိုု ့) ထိုုးခိုုင္းၿပီး ၆၀၀၀ ေထာက္ပံ့တယ္။ စကၤာပူကုုမၺဏီမွာ ၃ ႏွစ္လုုပ္ရင္ အဲဒီ ၆၀၀၀ အစိုုးရကိုု ၿပန္ေပးစရာစလိုု။ ဘဏ္ကေန ၆၀၀၀ ေခ်းလိုု ့ရတယ္။ ဒီလိုု ေခ်းဖိုု ့ ေထာက္ခံေပးသူ ႏွစ္ေယာက္လိုုရာမွာ သူငယ္ခ်င္းေတြ အခ်င္းခ်င္း တေယာက္တလွည့္ လက္မွတ္ထိုုးေပးေလ့ ရိွၾကတယ္။ ေခ်းေငြးၿပန္မဆပ္ရင္ လက္မွတ္ထိုုး ေထာက္ခံေပးသူ ၿပန္ဆပ္ရတဲ့သတင္း တေလာက အင္တာနက္မွာ ဖတ္လုုိက္ရတယ္။ ေက်ာင္းၿပီဖိုု ့ သတ္မွတ္ထားတဲ့ အမွတ္ရၿပီဆိုုရင္ ဘြဲ ့တခါတည္း တန္းေပးပါတယ္။ ၿပီးမွ တလ ၁၀၀ ဆပ္၊ အတုုိးႏႈန္းကလည္း အင္မတန္သက္သာပါတယ္။ ခုုတက္ေနတဲ့ ယူအက္စ္ေက်ာင္း ပရုုိက္ဗိတ္ေက်ာင္းမိုု ့လိုု ့ သတ္မွတ္ထားတဲ့ အမွတ္ရရင္ေတာင္မွ ေက်ာင္းအေၾကြးေတြ ေၾကမွ ဘြဲ ့ယူလိုု ့ရပါတယ္။ ေက်ာင္းအေၾကြး ၄၀၀၀၀ ရိွတယ္အစ္မေရလို ့ ညည္းရင္ ကေလး ၃ ေယာက္ မာစတာ ၂ ခုု ယူထားတဲ့ အစ္မက ၈၀၀၀၀၊ ပါရဂူဘြဲ ့ယူထားတဲ့အစ္မက တသိန္းရိွတယ္လိုု ့ ၿပန္ညည္းတယ္။ အေၾကြးကိုု မေၾကာက္နဲ ့အလုုပ္ရရင္ ၿပန္ဆပ္ႏိုုင္ပါတယ္တဲ့။
ယူအက္စ္မွာ ကြ်န္မတက္ေနတဲ့ ေက်ာင္းက မာစတာကိုု ၃၀၀၀၀ ေလာက္ ကုုန္ပါတယ္။ ဒါေတာင္ နာမည္ၾကီးေက်ာင္း မဟုုတ္လိုု ့ ပံုုမွန္က ၆၀၀၀၀၊ ၈၀၀၀၀ ကုုန္ပါတယ္။ အေမရိကန္ႏိုုင္ငံသားေတြက ၁၅၀၀၀ ပဲ ေပးရတယ္။ ၿပည္နယ္၊ ဘာသာရပ္၊ နာမည္ၾကီးတာကို မူတည္ၿပီး ေက်ာင္းလခေတြလည္း ေစ်းကြာပါတယ္။။ Fanancial Aid ရိွလိုု ့ စတက္တာနဲ ့ ၆၀၀၀ ခ်က္ခ်င္းလက္ငင္း ေပးရၿပီး အေဆာင္မွာ ေနစရိတ္၊ စားစရိတ္၊ သင္ၾကားစရိတ္ေတြကိုု Student Loan ထဲ ေပါင္းထည့္သြားပါတယ္။ တစ္ႏွစ္ေက်ာင္းၿပီးလိုု ့ အင္တန္းဆင္းတဲ့အခါက်မွ တလကိုု ၁၃၀၀ နဲ ့ ႏွစ္ႏွစ္ ၿပန္ဆပ္ရတယ္။ ေက်ာင္းလခ ၆၀၀၀၊ ေလယာဥ္ခ ၁၅၀၀၊ ဘာေၾကးညာေၾကးနဲ ့ အမ္ယူအမ္မွာ ေက်ာင္းတက္ဖိုု ့ ၁၀၀၀၀ ေလာက္ လိုုပါတယ္။ ေက်ာင္းေရာက္ေတာ့ ပရိုုဂရမ္းမင္းစာေမးပြဲ ထပ္ေၿဖရတယ္။ ၇၀ ဘီ ရမွ ေအာင္ပါတယ္။ မေအာင္ရင္ အရည္အခ်င္းမမွီလိုု ့မိခင္ႏိုုင္ငံ ၿပန္ပိုု ့တယ္။ ေက်ာင္းက ဘာသာေရးေက်ာင္း နည္းနည္းဆန္တယ္။ ေက်ာင္းတည္ေထာင္သူ မဟာရီခ်ီေရာဂီရဲ ့ တရားထိုုင္နည္း Trasncendeantal Meditation မနက္တခ်ိန္၊ ညတခ်ိန္ မၿဖစ္မေန ထိုုင္ရတယ္။
ဆရာေတြ၊ သက္ဝင္ယံုုၾကည္သူေတြက ေတာ္ေတာ္ယံုုၾကည္သက္ဝင္ၾကေပမဲ့ ကြ်န္မတိုု ့ ေက်ာင္းသားေတြကေတာ့ Do you fell quietness ? Do you see how simple is it? This is how we meditate လိုု ့ ေနာက္ေၿပာင္ၾကတယ္။ တီအမ္ခ်ိန္ဆိုု ခံုုေပၚမွာ သက္ေတာင့္သက္သာထိုုင္၊ မ်က္စိကိုုမွိတ္လိုု ့ အနားယူ။ စိတ္နဲ ့ခႏၶာကိုုယ္ တကယ္ Relax ၿဖစ္တဲ့အခ်ိန္မွာ အိပ္ေပ်ာ္တာ၊ အိပ္ေပ်ာ္သြားတာဟာ တရားထိုုင္တာရဲ ့ ေကာင္းတဲ့အခ်က္၊ တီအမ္ထိုုင္လိုု ့ အိပ္ေပ်ာ္သြားရင္ မႏိုုးပါနဲ ့တဲ့။ တီအမ္ခ်ိန္မွာ ေဟာက္သံထြက္လာရင္ အစကေတာ့ ၿပံ ုုးစိစိ လုုပ္ေနၾကတယ္။ ေနာက္ေတာ့ မၿပံ ုုးဘဲ ဝါးလံုုးကြဲ ရယ္ၾကေတာ့တာပဲ။ တကယ္လည္း တရားထိုုင္တာမွ မဟုုတ္တာ။ ေမွာ္ဘီဝါးနက္ေခ်ာင္း ေဗာဓိရိပ္ၿငိမ္ေတာရမွာ သၾကၤန္တြင္း တရားစခန္း ဝင္ဖူးပါတယ္။ ႏွာသီးက ေလအဝင္အထြက္ကိုု သိႏိုုင္ဖိုု ့ သံုုးရက္ေလာက္ ၾကာတယ္။ ေညာင္းညာကိုုက္ခဲလိုုက္တာလည္း မေၿပာပါနဲ ့ေတာ့။ ႏွာသီးဝက ေလအဝင္အထြက္ကိုု နည္းနည္းေလး ခံစားမိရံုုပဲ ရိွေသးတယ္ တရားစခန္းက ၿပီးသြားၿပီး။ တရားထူးကေတာ့ ေဝးပါေသးတယ္။ ႏွာသီးဝက ေလအဝင္အထြက္ သိဖိုု ့ေတာင္ မနည္း။
![]()
ELS အဂၤလိပ္စကားေၿပာသင္တန္း၊ အေမရိကန္ ယဥ္ေက်းမႈသင္တန္းေတြ တက္ရပါတယ္။ တလ တဘာသာသင္တဲ့ေက်ာင္းမိုု ့ အသားကုုန္ေမာင္းပါတယ္။ ည ၁၀၊ ၁၁ အိပ္ဖိုု ့ တီအမ္ဆရာေတြက တိုုက္တြန္းေပမဲ့ အိမ္စာေတြ ဒီေလာက္မ်ားတာ ည ၁၁ နာရီ အိပ္ရင္ ဘယ္လိုုလုုပ္ Homework ေတြ ၿပီးေတာ့မွာလဲ။ အၿမဲတမ္း မနက္ ၁ နာရီထိ စာလုုပ္တာေတာင္ မၿပီးတာ။ တီအမ္စစ္တဲ့အခ်ိန္မွာ ည ၁၁ နာရီ အိပ္တယ္လိုု ့ ညာရတယ္။ သင္ၾကားပိုု ့ခ်တဲ့ ဘာသာေတြကိုု Priority ေတြသံုုးၿပီး Register လုုပ္ရပါတယ္။ ေက်ာင္းသားေတြ အမ်ားၾကီးတက္မဲ့ ဘာသာေတြဆိုု Priority အၿမင့္ဆံုုးသံုုးၿပီး ေလွ်ာက္ရတာမ်ိဳး၊ ေက်ာင္းသားမမ်ားတဲ့ ဘာသာေတြဆိုု Priority ေလွ်ာ့ၿပီး ေလွ်ာက္တာမ်ိဳး၊ ဘြဲ ့ရဖိုု ့ 500 level course ၃ ခုု ယူရတာမ်ိဳး၊ ASD (Advanced Software Developement) ဘာသာရပ္ကိုု ေက်ာင္းမွာ ေက်ာင္းအုုပ္ၾကီး ဂပ္သရီ သင္ရင္ ၃ ပံုု ၂ ပံုု က်တာမိုု ့ အေဝးသင္မွာမွ ယူၿပီး ေရွာင္ရတာမ်ိဳး။
ဒီလိုုအရာေတြမွာ ဆရာက်တဲ့ မိုုင္းဖန္ကိုု ဆရာတင္ၿပီး မိုုင္းဖန္ ေရြးေပးတဲ့ဘာသာေတြကိုု သူေရြးေပးတဲ့ Priority ေတြအတိုုင္းေလွ်ာက္တာ ကြက္တိရတယ္။ တခ်ိဳ ့ဆိုု လိုုခ်င္တဲ့ဘာသာမရလိုု ့ အတန္းမွာ ေနရာလြတ္ရိွေသးရင္၊ ပေရာ္ဖက္ဆာကိုု ရီကြက္လုုပ္လိုု ့ ခြင့္ၿပ ုုရင္ တက္ေရာက္ႏိုုင္ပါတယ္။ ကြန္ပ်ဴတာဘာသာရပ္ေတြကေတာ့ မဆိုုးေပမဲ့ Forest ၊ Residence Course မၿဖစ္မေန ယူရတဲ့ ဘာသာေတြလည္း ရိွပါေသးတယ္။ Forest ဘာသာရပ္ကေတာ့ ေက်ာင္းစိုုက္ခင္းေတြမွာ ေလ့လာရၿပီး Residence Course ကေတာ့ အင္တာနက္မရိွတဲ့အေဆာင္ေတြမွာ ည ၁၁ နာရီထိုုးရင္ အိပ္၊ ေန ့လည္ဖက္ကိုု တီအမ္ထိုုင္၊ တီအမ္အေၾကာင္းေဆြးေႏြး။ တခါတေလမွာ ဒီလိုု ေမာ္ဒန္ေလာကၾကီးနဲ ့ အဆက္အသြယ္ ၿဖတ္ေပးမွ ေကာင္းတယ္ဆိုုေပမဲ ့ ကြ်န္မ အတြက္ေတာ့ တကယ့္ကိုု အာပလာ အက်ိဳးမရိွတဲ့ သင္တန္းေတြ။
ေက်ာင္းက ေကြ်းတဲ့ သက္သက္လြတ္ေအာ္ဂင္းနစ္ အစားအေသာက္ဆိုုတာ ဘယ္သူမွ မစားတဲ့ ကြ်န္မလက္ရာထက္ ဆိုုးတယ္။ မနက္ ၉ နာရီခြဲ မနက္စာ ႏြားႏိုု ့၊ ေပါင္မုုန္ ့၊ ငွက္ေပ်ာသီး၊ ဆန္းကစ္၊ လိေမၼာ္ရည္ ရိွတယ္။ ေန ့လည္စာခ်ိန္မွာ အရြက္၊ ပန္းသီး၊ ေပါင္မုုန္ ့၊ ကိတ္မုုန္ ့ေတြ သယ္ၿပီး ညေနစာ ေခါက္ဆြဲၿပ ုုတ္စားတယ္။ ေနာက္ေတာ့ မီးဖိုုေခ်ာင္ရိွလာေပမဲ့ အသားဟင္း ခ်က္လိုု ့မရ၊ ခ်က္ၿပ ုုတ္ၿပီး မရွင္းလင္းတဲ့ တရုုတ္မေတြေၾကာင့္ သိပ္မခ်က္ၿဖစ္ပါဘူး။ စေနေန ့ ေန ့လည္ ေက်ာင္းဆင္းရင္ ဘူေဖးသြားစား။ ၿမိ ုု ့ေသးေသးေလးဆိုုေတာ့ ဆိုုင္လည္း သိပ္မရိွ၊ ကားေမာင္းေလ့က်င့္ဖိုု ့ စုုေပါင္းစပ္ေပါင္း ဝယ္ထားတဲ့ ကားဖြတ္ခ်က္ေလး မအားရင္ ဘတ္စ္ကားမရိွတဲ့ ၿမိ ုု ့ငယ္ေလးမိုု ့ ေစ်းဝယ္ဖိုု ့ လမ္းေလွ်ာက္ရတယ္။ အုုပ္ေတာင့္တဲ့ နီေပါ၊ တရုုတ္၊ ေဂ်ာ္ဒန္၊ အီသီယိုုးပီးယားေက်ာင္းသားေတြကိုု အားက်တယ္။ ၿမန္မာဆိုုလိုု ့ တစ္ေယာက္တည္းရိွတဲ့ အရပ္မွာ ေနရတဲ့အခါ ၊ သူငယ္ခ်င္းေတြ အမ်ားၾကီး ဝန္းရံေနေပမဲ့ တစ္ေယာက္တည္းလိုု ့ ခံစားရတာေတြကိုု ၾကံ့ၾကံ့ခံႏိုုင္ရပါတယ္။
ေက်ာင္းက နာမည္မၾကီးေတာ့ ယူအက္စ္မွာ အလုုပ္ရႏိုုင္မဲ့ အင္တာေနရွင္နယ္ ေက်ာင္းသားေတြကိုု ေခၚ၊ တစ္ႏွစ္ေလာက္ ေက်ာင္းတက္ခိုုင္း၊ ႏွစ္ႏွစ္အလုုပ္လုပ္ အေဝးသင္တက္ခိုုင္းၿပီး ေက်ာင္းအေၾကြးေတြဆပ္ဆိုုင္း။ ေက်ာင္းသားေတြကလည္း တစ္ႏွစ္ေလာက္ပဲ ေက်ာင္းတက္၊ အလုုပ္လုုပ္၊ အလုုပ္ဗီဇာစပြန္ရွာမယ္ဆိုုတဲ့ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဖက္ အက်ိဳးရိွတဲ့ အေတြးေတြနဲ ့ေပါ့။ ေသခ်ာတာကေတာ့ အမ္ယူအမ္ဟာ ကြ်န္မ တက္ခ်င္တဲ့ ေက်ာင္းမဟုုတ္ခဲ့ဘူး။ အခ်ိန္၊ ပိုုက္ဆံ၊ လူ သံုုးႏွစ္လာက္ ရင္းႏွီးၿပီးမွ ရလာတဲ့ ဘြဲ ့တစ္ခုုကိုု တၿခားတကၠသိုုလ္က အသိအမွတ္မၿပ ုုဘူးဆိုုတာ အေတာ္ဝမ္းနည္းစရာပဲ။ ေက်ာင္းကိုု ထည့္မတြက္ဘူး ယူအက္စ္က ဘြဲ ့ဆိုုၿပီးေရာ၊ ယူအက္စ္မွာ အလုုပ္အေတြ ့အၾကံ ုုရဖိုု ့က အဓိကလိုု ့ ေတြးရင္ေတာ့ တစ္မ်ိဳးေပါ့။ နာမည္ၾကီးေက်ာင္း တက္ခ်င္တာလား၊ ေက်ာင္းေတြ၊ ဘြဲ ့ေတြ သိပ္မဂရုုစိုုက္ပါဘူး ယူအက္စ္ကဘြဲ ့ဆိုုရင္ ၿပီးေရာလား၊ ဘယ္ဘာသာရပ္ကိုု သင္ခ်င္တာလဲ ကိုုယ့္ေရြးခ်ယ္မႈေပၚ မူတည္ပါတယ္။
![]()
အလုုပ္ ဘယ္လုုိေလွ်ာက္ရမလဲ...
ၿခေသၤ့ကႊ်န္းက အလုုပ္ကိုုရဖိုု ့ ေရးေၿဖစာေမးပြဲ၊ ပေရာဂ်က္စာေမးပြဲ ေအာင္ေတာ့မွ လူေတြ ့အင္တာဗ်ဴး ေခၚပါတယ္။ ယူအက္စ္မွာေတာ့ တခ်ိဳ ့က ဖုုန္းနဲ ့၊ စကိုုက္နဲ ့ အင္တာဗ်ဴးတယ္။ တခ်ိဳ ့က ေဖ့စ္တူေဖ့စ္အင္တာဗ်ဴး တခါတည္း ေခၚတယ္။ အိုုဟိုုင္းရိုုးၿပည္နယ္ စင္စင္နာတီၿမိ ုု ့မွာ ေရးေၿဖစာေမးပြဲ၊ ဖုုန္းအင္တာဗ်ဳး၊ မိုုင္ ၁၀၀ ၊ ၂ နာရီအေဝး ကန္တက္ကီၿပည္နယ္ လူဝီဗီလ္ၿမိ ုု ့မွာ ေဖ့စ္တူေဖ့စ္အင္တာဗ်ဴး ေအာင္ေတာ့မွ ကန္တက္ကီအလုုပ္ကိုု ရတယ္။ ေမရီလန္းကေန ဝါရွင္တန္ဒီစီကိုုသြား ေဖ့စ္တူေဖ့စ္အင္တာဗ်ဴး ေအာင္ေတာ့ ဒီစီအလုုပ္ကိုု ရတယ္။ ဖုုန္းအင္တာဗ်ဴးေအာင္၊ ေမရီလန္းကေန မိုုင္ ၂၃၀ ဘတ္စ္ကား ၄ နာရီစီးၿပီး ေဖ့စ္တူေဖ့စ္အင္တာဗ်ဴးအတြက္ နယူးေယာက္ကိုလာ။ ေရးေၿဖစာေမးပြဲ၊ ဆူပါဗိုုက္ဆာ၊ မန္ေနဂ်ာေတြနဲ ့ ဗ်ဴးၿပီးေတာ့မွာ နယူးေယာက္အလုုပ္ကိုု ရတယ္။
ေက်ာင္းသားအမ်ားစုုက မိသားစုု၊ မိတ္ေဆြ၊ သူငယ္ခ်င္းေတြရိွတဲ့ ၿမိ ုု ့ေတြဆီသြားၿပီး အလုုပ္ရွာၾကတယ္။ ေက်ာင္းမွာေနၿပီး အလုုပ္ရွာလိုု ့လည္း ရပါတယ္။ ၿမိ ုု ့ငယ္ေလးဆိုုေတာ့ အလုုပ္အကိုုင္ ရွားတယ္။ ၿမိ ုု ့ၾကီးေတြမွာေတာ့ အလုုပ္အကိုုင္ေပါသလိုု ေဖ့စ္တူေဖ့စ္အင္တာဗ်ဴး သြားႏိုုင္တာမိုု ့ အလုုပ္ရဖိုု ့ အခြင့္အေရး မ်ားတယ္။ အိုုင္အိုုဝါ၊ အင္ဒီယားနား၊ အိုုဟိုုင္းရိုုး၊ ကန္တက္ကီ၊ တန္နက္ဆီ အေနာက္အလယ္ပိုုင္းေဒသထက္ ေမရီလန္း၊ ဒီစီ၊ နယူးေယာက္ဖက္က အလုုပ္ပိုုေပါတာ ကိုုယ္ေတြ ့ပါပဲ။ ေနထိုု္င္မဲ့ မိသားစုု၊ မိတ္ေဆြ၊ သူငယ္ခ်င္းေကာင္း အိမ္ေတြရိွရင္ အဆင္ေၿပေပမဲ့ မရိွရင္ေတာ့ အလုုပ္ရွာေနခ်ိန္ ေနထိုုင္စားေသာက္ ကုုန္က်စရိတ္ကိုု စဥ္းစားဖိုု ့ လိုုပါတယ္။ အလုုပ္ဆိုုတာ ဘယ္ဆီဘယ္ဝယ္ ရမယ္မွန္းမွ မသိတာ။
ထူးခႊ်န္တဲ့ေက်ာင္းသားေတြကေတာ့ အလုုပ္ရဖိုု ့ လြယ္ပါတယ္။ Algorithm ဘာသာရပ္မွာ သက္မွတ္ထားတဲ့ အၿမင့္ဆံုုး A+ ထက္ေက်ာ္ၿပီး A Hons ရတဲ့ ေက်ာင္းသားႏွစ္ေယာက္ ပေရာ္ဖက္ဆာရဲ ့ ေထာက္ခံခ်က္နဲ ့ ဂူဂယ္ကိုု အင္တာဗ်ဴးဖိုု ့ တန္းသြားရတယ္။ တရုုတ္ကေလး ယမ္ယမ္ဆိုုရင္ စာေတာ္ေပမဲ့ ၈ လေလာက္ၾကာမွ အလုုပ္ရတယ္။ တရုုတ္ၾကီး က်ဴန္းရီွးက ဂ်ပန္မွာ လုုပ္သက္ ၁၅ ႏွစ္၊ တရုုတ္ၿပည္မွာ လုုပ္သက္ ၁၀ ႏွစ္ ။ တရုုတ္ေက်ာင္းသားေတြအားလံုုး မသိတာမွန္သမွ် သူ ့ကိုု ဆရာတင္ရတယ္။ တရုုတ္ေက်ာင္းသားေတြက သူ ့သားအရြယ္ေလာက္ ရိွတာကိုုး။ သူက ေတာ္ေပမဲ့ သူ ့အဂၤလိပ္စကားကိုု ဘယ္သူကမွ (သူတိုု ့တရုုတ္အခ်င္းခ်င္းေတာင္) နားမလည္လိုု ့ အေတာ္ၾကီးၾကာမွ အလုုပ္ရတယ္။ ESL တီခ်ယ္ ကာရိုုလိုုင္းဆိုု က်ဴန္းရီွးကိုု စိတ္ပူတာ အလုုပ္ေတာင္ ရပါ့မလားလိုု ့။ ESL သင္တန္းမရိွတဲ့ရက္ေတြမွာေတာင္ က်ဴန္းရီွးကိုု သီးသန္ ့ဖိတ္ အလႅာဘသလႅာဘ ေၿပာခိုုင္းတယ္ အဂၤလိပ္စကားေၿပာ သြက္ေအာင္လိုု ့။
![]()
အရည္အခ်င္း၊ အေတြ ့အၾကံ ုု၊ Networking လိုု ့ေခၚတဲ့ အေပါင္းအသင္းမိတ္ေဆြေတြရဲ ့ အကူအညီကလည္း အေရးပါပါတယ္။ ရာဂ်က္တေယာက္ အိုုင္ဘီအမ္မွာ အလုုပ္ရေတာ့ ကြ်န္မတိုု ့အားလံုုး အံ့ၾသသြားၾကတယ္။ အိုုင္ဘီအမ္ဆိုုတာ အလုုပ္ရဖိုု ့ အင္မတန္ ့ အင္မတန္ ခက္တာ။ မာစတာဘရိန္း မိုုင္းဖန္ အင္တာဗ်ဴး ၃ ဆင့္မွာ က်တယ္။ ကန္တက္ကီအလုုပ္က စီနီယာ ဝီလီယမ္ဂရင္း အင္တာဗ်ဴး ၂ ဆင့္မွာ က်တယ္။ သူတိုု ့အားလံုုးက အိုု္င္ဘီအမ္ အင္တာဗ်ဴး အရမ္းအရမ္း ခက္တယ္လိုု ့ ေၿပာပါတယ္။ ရာဂ်က္တစ္ေယာက္ အိုုင္ဘီအမ္မွာ ဘယ္လိုုမ်ား အလုုပ္ရသြားပါလိမ့္။ ရာဂ်က္ဆိုုတာ အမ္းထရူးနဲ ့ တန္နက္နက္ဆီၿပည္နယ္ မန္းဖစ္ၿမိ ုု ့က ဖက္ဒက္စ္ရံုုးမွာ တရံုုးတည္း၊ တ႒ာနတည္း အတူတူ လုုပ္ခဲ့တဲ့သူေတြဆိုုတာ့ ရာဂ်က္အေၾကာင္း အမ္းထရူး ေကာင္းေကာင္းသိတာေပါ့။ ဆူပါဗိုုက္ဆာကိုု သူ သိပ္မတတ္လိုု ့ လြယ္တာေတြပဲ ခုုိင္းပါလိုု ့ ရီကြက္လုုပ္တဲ့သူပါ။
ေနာက္မွ သိရတယ္ အိုုင္ဘီအမ္မွာ အလုုပ္လုုပ္ေနတဲ့ သူ ့သူငယ္ခ်င္းက သြင္းေပးတာပါ။ အဲဒီလိုု ေထာက္ခံေပးရင္ အလုုပ္ရဖိုု ့ လြယ္ပါတယ္။ ၃ လ ၾကာတဲ့အထိ အလုုပ္မရေသးတဲ့ ဆူနမ္ကိုု ကုုမၼဏီမွာ အလုုပ္သစ္ေခၚတာနဲ ့ မိုုင္းဖန္က ေထာက္ခံေပးတယ္။ ၃ လ ၾကာတဲ့အထိ အလုုပ္မရေသးရင္ ေက်ာင္းကိုုၿပန္ၿပီး စီမီနာသင္တန္း သံုုးပတ္ ၿပန္တက္ရမွာ။ ပရိုုဂရမ္းမင္း သိပ္မကႊ်မ္းတဲ့ ဆူနမ္အတြက္ မိုုင္းဖန္က စိတ္ပူတယ္။ ဆူနမ္ကလည္း အလုုပ္သြင္းေပးတဲ့ မိုုင္းဖန္ မ်က္ႏွာမပ်က္ရေအာင္ ၾကိ ုုးစားရတာ အလုုပ္စဝင္ခါစ လေတြမွာ ဆူနမ္ခမ်ာ ၿပံ ုုးေတာင္မၿပံ ုုးႏိုုင္ဘူး။ မိုုင္းဖန္က ဆူနမ္ကိုု ညတိုုင္း သင္ၿပေပးတယ္။ ကြ်န္မနဲ ့ ရာမားကသာ ေလးေအာ့ဖ္လိုု ့ အလုုပ္ေၿပာင္း၊ ၿပည္နယ္ေၿပာင္းရေပမဲ့ ဆူနမ္နဲ ့မိုုင္းဖန္ကေတာ့ အဲဒီကုုမၼဏီမွာ ခုုထိ ၿမဲေနတုုန္း။
ၿမိ ုု ့ေရြးမယ္ဆိုုရင္ အလုုပ္ရဖိုု ့ ခက္ပါတယ္။ open for relocation ၿပည္နယ္၊ ၿမိ ုု ့ မေရြးရင္ အလုုပ္ၿမန္ၿမန္ ရႏိုုင္တယ္။ တကိုုယ္ရည္ တကာယသမားေတြကေတာ့ ေၿပာင္းဖိုု ့ေရႊ ့ဖိုု ့ လြယ္ေပမဲ့ မိသားစုုရိွတဲ့သူေတြကေတာ့ ေနသားက်ေနတဲ့ၿမိ ုု ့ကေန ခြာၿပီး ေနရာသစ္ကုုိ ေၿပာင္းဖိုု ့ကလည္း စြန္ ့စားရာ ေရာက္ၿပန္တယ္။ အလုုပ္ရဖိုု ့ဆိုုတာ အရည္အခ်င္း၊ အေတြ ့အၾကံ ုု၊ အေပါင္းအသင္းေပၚ မူတည္သလိုု ကံေပၚလည္း မူတည္ၿပန္တယ္။
ဘာသာစကား...
သြားမဲ့ႏိုုင္ငံေပၚ မူတည္ပါတယ္။ ဂ်ပန္သြားရင္ ဂ်ပန္စကားေၿပာတတ္မွ ၿဖစ္မွာပါ။ တခ်ိဳ ့က ေၿပာၾကတယ္ ဘြဲ ့ရၿဖစ္ၿပီးေတာ့ အဂၤလိပ္စကား မေၿပာတတ္ဘူးလားတဲ့။ အဂၤလိပ္စကား ေၿပာတတ္တာ ဘြဲ ့ေတြနဲ ့ မဆိုုင္ပါဘူး။ အဂၤလိပ္စကားကိုု ေလ့လာရင္၊ ေလ့က်င့္ရင္ ၿဖစ္ပါတယ္။ ေက်ာင္းပိတ္ရင္ လွည္းတန္းက ဆရာၾကီး ဦးၿမၾကိ ုုင္၊ ဘဝသစ္ ဦးေအာင္ေက်ာ္၊ တိုုဖယ္ ဦးသိန္းဝင္း၊ ေၿမနီကုုန္း ဆရာနယ္ဆင္ေက်ာင္းေတြကိုု မၾကီး တက္ခိုုင္းလုုိ ့ တက္ရ၊ ၿမန္မာရုုပ္ၿမင္သံၾကားသတင္းထက္ စီအန္ေအ ( Channel News Asia ) ကေနလႊင့္တဲ့သတင္းေတြကိုု စိတ္ဝင္စားတဲ့ အေမ့ကိုု ဘာသာၿပန္ရ၊ အဂၤလိပ္စာကိုု စိတ္ဝင္စားတဲ့ ကြ်န္မအတြက္ ႏိုုင္ငံၿခားေက်ာင္း ေလွ်ာက္တဲ့အခါ အဂၤလိပ္စာ အခက္အခဲ မရိွခဲ့ဘူးေပမဲ့ အဂၤလိပ္စာသင္တန္းေတြတက္ဖိုု ့ အပ္ေပးရင္ တရက္သာတက္ၿပီး ေနာက္ေန ့ဘယ္လိုုေၿပာေၿပာ သြားမတက္တာက ေမာင္ေမာင္။
ေမာင္ေမာင္ း Thanks for wedding gift.
စန္းထြန္ း You are welcome.
ေမာင္ေမာင္ း No I stay here ! I like my country .
စန္းထြန္း း OMG !
![]()
ဇေဝဇဝါေတာင္ ၿဖစ္သြားတယ္။ ငါ ဘာမ်ား ေၿပာမိပါလိမ့္။ ၿမန္မာၿပည္မွာပဲ ေနေတာ့မွာလား၊ ႏိုုင္ငံၿခားထြက္ဖိုု ့မလုုပ္ေတာ့ဘူးလားလိုု ့ ေၿပာမိေလသလား။ ေနာက္မွ စဥ္းစားမိတယ္ You are welcome လိုု ့ ေၿပာတာကိုု သူ ့ကိုု ႏိုုင္ငံၿခား ထြက္ခိုုင္းတယ္ ထင္ေနတာကိုုး။ နဖူးကိုု လက္ဝါးနဲ ့ ရိုုက္ ေသလိုုက္ပါေတာ့ဟ ဘာသာၿပန္တာ ေသာက္တလြဲ။ ဟဲ ့အဲဒါ အေမရိကန္ေလသံနဲ ့ ကိစၥမရိွပါဘူးလိုု ့ ေၿပာတာ။ No Problem ၊ Nerver Mind နဲ ့ အတူတူပဲ။ How are you doing today ဆိုုတာ Hi နဲ ့တူတယ္။
အဂၤလိပ္စကားဆိုုေပမဲ့ တႏိုုင္ငံနဲ ့ တႏိုုင္ငံ ေလယူေလသိမ္း ကြဲပါတယ္။ ၿခေသၤ့ကႊ်န္းမွာဆိုု OK lah ၊ Nerver mind lah ၊ တ Lah လားနဲ ့ Singlish လိုု ေၿပာၾကတယ္။ ဆရာေနဝင္းၿမင့္ရဲ ့ ေရနံ ့သာ ၾကာတိုုင္ေအး ဘာသာၿပန္စာအုုပ္ေလးက သီေပါမင္း ပါေတာ္မူခ်ိန္မွာ ေတြ ့လိုုက္ရတဲ့ နန္းတြင္းသူေလး ေဒၚလီကိုု ခ်စ္သက္ဝင္သြားတဲ့ အိႏိၵယသား ကူးမား၊ သစ္လုုပ္ငန္းနဲ ့ ခ်မ္းသာလာၿပီး ရတနာဂီရီမွာ ၿပန္ဆံုုေတြ ့တဲ့ သူတိုု ့ဇာတ္လမ္း၊ ရန္ကုုန္ကိုု ၿပန္အေၿခခ်၊ သူ ့ဆရာ စကၤာပူႏိုုင္ငံသား မေလးတရုုတ္၊ ရတနာဂီရိမွာ တာဝန္က်တဲ့ အိႏိၵယအရာရိွရဲ ့ ဇနီး ဥမၼာနဲ ့ ေဒၚလီတိုု ့ရဲ ့ သူငယ္ခ်င္းေမတၱာ၊ သူတိုု ့ သားသမီးေတြအေၾကာင္း၊ မ်ိဳးဆက္ႏွစ္ဆက္ မိသားစုုသံုုးခုု၊ အိႏိၵယ၊ ၿမန္မာၿပည္၊ စကၤာပူ၊ ပီနန္ ၊ အေမရိကန္အေၾကာင္းေရးထားတာ အေတာ္စိတ္ဝင္စားဖိုု ့ ေကာင္းတယ္။ ဘားမီးလ္ကလပ္စင္စာအုုပ္ကေန ေဒါင္းဖတ္တာပါ။ (အဲ စာအုုပ္အညႊန္း ေရာက္သြားၿပန္ၿပီ း)
အဲဒီစာအုုပ္ထဲမွာ ကူးမားက ပီနန္က သူ ့ဆရာရဲ ့ ရာဘာစိုုက္ခင္းကိုု သြားလည္ေတာ့ သူတိုု ့ေၿပာတဲ့ အဂၤလိပ္စကားမွာ လားဆိုုတာ အၿမဲပါတယ္လိုု ့ ဖတ္ရေတာ့ ၿပံ ုုးမိေသးတယ္။ ၿခေသၤ့ကႊ်န္းသားေတြက စကားကိုု ေနာက္က က်ားလိုုက္မတတ္ အၿမန္ေၿပာၾကေပမဲ့ အေမရိကန္ေတြက ေႏွးေႏွး အသံေန အသံထားနဲ ့ ေၿပာတယ္။ အဂၤလိပ္စကား ဘယ္လိုုေလ့လာရမလဲလိုု ့ ေမးၾကတယ္။ အေကာင္းဆံုုးကေတာ့ သတင္းနားေထာင္၊ တီဗြီၾကည့္၊ ေဒသခံေတြနဲ ့ စကားမ်ားမ်ား ေၿပာပါ။ အဂၤလိပ္စကား အေၿခခံေလာက္ နားလည္ေပမဲ့ မေၿပာတတ္၊ သိပ္အမ်ားၾကီး မဖတ္ႏိုုင္၊ မေရးႏိုုင္တဲ့သူတစ္ေယာက္က ေက်ာင္းသားေတြကိုု ၿမင္ရင္ အားက်တယ္၊ သူတိုု ့လိုု ေက်ာင္းတက္ခ်င္လိုုက္တာတဲ့။ သင္ခ်င္တတ္ခ်င္တာေတာ့ ေကာင္းပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အဂၤလိပ္ဘာသာနဲ ့ သင္ၾကားပိုု ့ခ်၊ ဆရာေတြ၊ ေက်ာင္းသားေတြနဲ ့ အဂၤလိပ္လိုု ေဆြးေႏြးရတဲ့ ေက်ာင္းကိုု ဘယ္လိုုမ်ိဳးမ်ား တက္မွာပါလိမ့္လိုု ့ ေတြးမိတယ္။
လစာ....
လစာက ပညာ၊ အလုုပ္အေတြ ့အၾကံ ုု၊ အရည္အခ်င္း၊ ကံေပၚ မူတည္ပါတယ္။ ေသခ်ာတာကေတာ့ အလုုပ္ၿခင္းတူတာေတာင္ စီတင္းဇင္ေလာက္ လစာမရပါဘူး။ ယူအက္စ္လစာက ၿခေသၤ့ကႊ်န္းထက္ မ်ားသလိုု တက္စ္လည္းမ်ားတယ္။ စတိတ္တက္စ္၊ ဖယ္ဒရယ္တက္စ္၊ ကားအားမခံ၊ က်န္းမာေရးအာမခံ၊ ေက်ာင္းလခအေၾကြး၊ ခရက္ဒစ္ေၾကြး၊ ဖုုန္း၊ အိမ္ငွားခ၊ အစားအေသာက္။ အလုုပ္အဆင္ေၿပရင္ ပံုုမွန္ဝင္ေငြ ရိွေပမဲ့ ေလးေအာ့ဖ္ရင္၊ ေနထိုုင္မေကာင္းရင္ စုုေဆာင္းထားတာေတြ ကုုန္ေတာ့တာပဲ။ ရီခရူတာကုုမၺဏီဆီမွာ အလုုပ္ရတာဆိုုရင္ လစာနည္းတယ္။ အေမရိကန္ရီခရူတာေတြက ဂြတ္၊ ဂရိတ္ဆိုုၿပီး တလေလာက္ေနမွ ေပၚလာတတ္တယ္။ လစာနည္းနည္းပဲ ေပးခ်င္တဲ့ အိႏိၵယရီခရူတာေတြက မနက္အိပ္ယာက မႏိုုးေသးဘူး ဒင္းတိုု ့က ဖုုန္းတဂြမ္ဂြမ္ ေခၚေနၿပီ။ ရိုုင္းလိုုက္တာလဲ လြန္ပါေရာ။ တိုုက္ရိုုက္ကုုမၼဏီဆီက အလုုပ္ရဖိုု ့ခက္ေတာ့ အလုုပ္ရလြယ္တဲ့ ရီခရူတာေတြနဲ ့ မကင္းႏိုုင္ၿပန္ဘူး။
![]()
မွီခိုုေခၚခြင့္...
ေက်ာင္းသားဗီဇာဆိုုေပမဲ့ မွီခိုုေခၚခြင့္ ရိွေပမဲ့ အလုုပ္လုုပ္ခြင့္ မရိွဘူး။ ေခၚခြင့္ကလည္း ႏိုုင္ငံေပၚ မူတည္ပါတယ္။ တရုုတ္ေက်ာင္းသားအမ်ားစုုက ဇနီးေခၚလိုု ့ရေပမဲ့ ကြ်န္မ သူငယ္ခ်င္း ပန္ဒါသံုုးေယာက္ထဲက တစ္ေယာက္ၿဖစ္တဲ့ ကေမၻာဒီက်ာင္းသားေလး ခ်န္ဒရီယာက သူ ့ဇနီးကိုု ေခၚဖိုု ့ ၾကိ ုုးစားရာမွာ ဗီဇာ ရီဂ်က္ထိပါတယ္။ ယူအက္စ္ဗီဇာကိုု ကြ်န္မက တစ္ႏွစ္၊ နီေပါ၊ တရုုတ္၊ မေလးရွားေတြက ငါးႏွစ္ ရခ်ိန္မွာ ကေမၻာဒီယားေတြက သံုုးလပဲရတယ္။ ယူအက္စ္ မလာခင္ သံုုးလေလာက္ကမွာ လက္ထပ္ထားတဲ့ ခ်န္ဒီရီယာခမ်ာ သူ ့ဇနီးကိုု လြမ္းေနရွာတာေပါ့။ ေက်ာင္းသာအမ်ားစုုက အလုုပ္ရေတာ့မွ ေခၚၾကတယ္။
လည္လည္ၿပန္မယ္ဆိုုရင္....
ယူအက္စ္ေရာက္တာ သံုုးႏွစ္ေက်ာ္ၿပီၿဖစ္တဲ့ ကြ်န္မ ၿမန္မာၿပည္ကိုု ေနာက္ထပ္ တစ္ႏွစ္၊ ႏွစ္ႏွစ္ေလာက္မွ ၿပန္ႏိုုင္မယ္ ထင္တယ္။ ယူအက္စ္ဗီဇာတစ္ႏွစ္က ကုုန္သြားၿပီမိုု ့ ယူအက္စ္ေနထြက္ရင္ ၿပန္ဝင္ဖိုု ့ကိုု ဗီဇာၿပန္ေလွ်ာက္ရမွာ။ သိတဲ့အတိုုင္း ယူအက္စ္ဗီဇာဆိုုတာ အင္မတန္ ခက္ပါဘိ။ ဗီဇာအၿပင္ ေနာက္တစ္ခုုက ေလယာဥ္ခပါ။ ကယ္လီဖိုုးနီးယားဖက္ကေနဆိုု ၈၀၀၊ ၁၀၀၀ ေလာက္ပဲ ရိွေပမဲ့ အေရွ ့ဖက္ၿခမ္းကဆိုု ၁၅၀၀ ေလာက္ ရိွတယ္။ ၂၀၁၁ ယူအက္စ္ကိုု လာတုုန္းက ယူႏိုုက္တက္အဲလိုုင္း ေဟာင္ေကာင္မွာ တနာရီ၊ ခ်ီကာဂိုုမွာ ေလးနာရီ ထရန္စစ္ ေလယာဥ္လက္မွတ္က ၁၅၀၀ က်ပါတယ္။ ယူအက္စ္ကေန ဆိုုရင္ေတာ့ ၿခေသၤ့ကႊ်န္း၊ ေၾသာ္ဇီက လူေတြလိုု တဂ်ိမ္းဂ်ိမ္း ၿပည္ေတာ္ၿပန္ႏိုုင္မွာ မဟုုတ္ဘူး။
ဗီဇာကုုန္သြားရင္...
ၿခေသၤ့ကႊ်န္းမွာ အိုုဗာစေတးမိရင္ ၾကိမ္ဒဏ္ေပမဲ့ ယူအက္စ္မွာေတာ့ အိုုဗာစေတး၊ တရားမဝင္ေတြ မ်ားတယ္။ ယူအက္စ္ေရာက္လာတဲ့ တခ်ိဳ ့ေတြက အဆိုုင္လမ္ဆိုုတဲ့ ႏိုုင္ငံေရးခိုုလံႈခြင့္ ေလွ်ာက္ၾကပါတယ္။ အဆိုုင္လမ္ဆင္ေလွ်ာက္ဖိုု ့ အက္ေဆးေရး၊ တရားရံုုးမွာ တရာသူၾကီးက ေမးၿမန္းပါတယ္တဲ့။ အရင္တုုန္းက အဆင္ေၿပေပမဲ့ အစိုုးရသစ္လက္ထက္မွာေတာ့ ခက္တယ္၊ ဒီမိုုကေရစီ အစိုးရဆိုုၿပီး ကခ်င္မွာ တိုုက္ပြဲေတြ ၿဖစ္ေနလိုု ့ ခ်ေပးေနတယ္။ ဘယ္ဟာက မွန္လဲမသိ။ တခ်ိဳ ့က်ေတာ့ ေက်ာင္းသားဗီဇာနဲ ့လာ ေက်ာင္းမတက္လိုု ့ ဗီဇာကန္ဆယ္၊ အိုုဗာစေတးၿဖစ္။ အလည္ဗီဇာအတြက္ ကိုုယ္ေထာက္ခံစာေပးထားတဲ့သူက အိုုဗာစေတးၿဖစ္သြားရင္ ေနာက္ထပ္ေခၚဖိုု ့ ခက္ပါတယ္။ အိုုဗာစေတးေတြက ကားေမာင္းလိုုင္စင္၊ ဘဏ္၊ ဆိုုရွယ္ေလွ်ာက္ဖိုု ့ ခက္တယ္။ နယူးေယာက္လိုု ကားမလိုုတဲ့ ၿမိ ုု ့မွာေတာ့ အဆင္ေၿပေပမဲ့ နယ္မွာေတာ့ ကားမေမာင္းတတ္လိုု ့ မရဘူး။ ရဲၿမင္တိုုင္း လန္္ ့ေနရမွာ။
ယူအက္စ္မွာ လိင္၊ အသားအေရာင္၊ ဘာသာေရး ခြဲၿခားမႈ မရိွတာကုုိ ၾကိ ုုက္တယ္။ ကိုုယ္ၾကိ ုုးစားရင္၊ ေတာ္ရင္ အသိအမွတ္ၿပ ုုတယ္။ အေမရိကန္ေတြက ကိန္းၾကီးခန္းၾကီး မႏိုုင္သလိုု ပြင့္လင္းတယ္။ မမီးငယ္က ေရၿခား..ေၿမၿခား...ႏိုုင္ငံၿခား အပိုုင္း ၁ ပိုု ့စ္ဖတ္ၿပီးေတာ့ သတင္းေပးတယ္။ သူ ့တူတစ္ေယာက္ လြန္ခဲ့တဲ့ ငါးႏွစ္တုုန္းကဆိုုလား စကၤာပူကေန အလုုပ္ဗီဇာစပြန္ဆာနဲ ့ ယူအက္စ္ကိုု ေခၚတယ္တဲ့။ သူက ၿမန္မာၿပည္မွာ ေဆးေက်ာင္းတက္၊ ၿခေသၤ့ကႊ်န္းမွာ အိုုင္တီတက္ အရမ္းေတာ္လိုု ့ ယူအက္စ္ကုုမၺဏီက ေခၚတာတဲ့။ အဲဒီလိုုမ်ိဳးေတြ ၾကားဖူးေပမဲ့ ကြ်န္မ အေပါင္းအသင္း မိတ္ေဆြထဲမွာ မရိွဘူး။
အေဖ၊ မၾကီး ခင္းေပးတဲ့ ေခ်ာေမြ ့တဲ့လမ္းကိုုပဲ ေလွ်ာက္ဖူးရာက မၾကိ ုုက္တဲ့ေက်ာင္းမွာ ပင္ပန္းဆင္းရဲ၊ အထီးက်န္စြာ ေက်ာင္းတက္၊ ၿပည္နယ္ေၿပာင္း၊ အလုုပ္ေၿပာင္း ယူအက္စ္ေရာက္မွ ဒုုကၡေပါင္းစုုံ နဖူးေတြ ့ဒူးေတြ ့ ရင္ဆိုု္င္ရလိုု ့ ခုုေတာ့ ၾကံ့ခိုုင္လာၿပီလိုု ့ ဆိုုရမယ္။ အလုုပ္တဖက္နဲ ့ ေက်ာင္းတက္ရတာ အင္မတန္ ပင္ပန္းပါတယ္။ အလုုပ္လုုပ္၊ ေက်ာင္းတက္၊ ကေလးေတြရိွတဲ့ စူပါမိန္းမႏွစ္ေယာက္ကိုု အားက်တယ္။ ကြ်န္မ သူတိုု ့ေလာက္ မလုုပ္ႏိုုင္ဘူး။ ၿခေသၤ့ကႊ်န္းမွာဆိုု စေရာက္တာနဲ ့ ေနသားက်သြားတာမ်ား ရန္ကုုန္လိုု ့ေတာင္ ထင္မိတယ္။ ယူအက္စ္ေရာက္တာ သံုုးႏွစ္ေက်ာ္ၿပီေပမဲ့ ခုုထိ အေၿခက်ၿပီလိုု ့ မခံစားမိေသးဘူး။ ဘယ္အခ်ိန္မွာ ဘယ္ၿမိ ုု ့ကိုု ေၿပာင္းရဦးမွာပါလိမ့္။ ေပ်ာ္ေနၿပီလိုု ့ မထင္ပါနဲ ့ ေပ်ာ္ေအာင္ ၾကိ ုုးစားေနဆဲပါ။
ေက်ာင္းတက္မယ္ဆိုုရင္ တက္မဲ့ေက်ာင္း၊ ဘာသာရပ္၊ အလုုပ္ရရိွႏႈန္း၊ ေက်ာင္းတက္ေနခ်ိန္မွာ ကုုန္က်စရိတ္၊ အလုုပ္ရွာေနခ်ိန္မွာ ကုုန္က်စရိတ္ေတြကိုု စဥ္းစားဖိုု ့ လိုုပါတယ္။ အဲဒီေက်ာင္း တက္ဖူးတဲ့ သူငယ္ခ်င္း၊ မိတ္ေဆြဆီက ရတဲ့ သတင္းေတြနဲ ့ ဆံုုးၿဖတ္ပါ။ အလုုပ္နဲ ့ လာမယ္ဆိုုရင္ အလုုပ္အကိုုင္၊ ၿမိ ုု ့၊ ရာသီဥတုုေတြ ထည့္သြင္းစဥ္းစားဖိုု ့လိုုပါတယ္။ ဘယ္ႏိုုင္ငံမွာမဆိုု ၾကိ ုုးစားရမွာ အေသအခ်ာေပမဲ့ ကိုုယ္နဲ ့ ကိုုက္ညီမဲ့ ေက်ာင္း၊ ႏိုုင္ငံကိုု ေရြးခ်ယ္လိုု ့ ေရၿခားေၿမၿခား ႏိုုင္ငံၿခားမွာ ေအာင္ၿမင္တဲ့သူမ်ား ၿဖစ္ပါေစ။
စန္းထြန္း
ေမ ၇၊ ၂၀၁၄။
ယူအက္စ္မွာ ကြ်န္မတက္ေနတဲ့ ေက်ာင္းက မာစတာကိုု ၃၀၀၀၀ ေလာက္ ကုုန္ပါတယ္။ ဒါေတာင္ နာမည္ၾကီးေက်ာင္း မဟုုတ္လိုု ့ ပံုုမွန္က ၆၀၀၀၀၊ ၈၀၀၀၀ ကုုန္ပါတယ္။ အေမရိကန္ႏိုုင္ငံသားေတြက ၁၅၀၀၀ ပဲ ေပးရတယ္။ ၿပည္နယ္၊ ဘာသာရပ္၊ နာမည္ၾကီးတာကို မူတည္ၿပီး ေက်ာင္းလခေတြလည္း ေစ်းကြာပါတယ္။။ Fanancial Aid ရိွလိုု ့ စတက္တာနဲ ့ ၆၀၀၀ ခ်က္ခ်င္းလက္ငင္း ေပးရၿပီး အေဆာင္မွာ ေနစရိတ္၊ စားစရိတ္၊ သင္ၾကားစရိတ္ေတြကိုု Student Loan ထဲ ေပါင္းထည့္သြားပါတယ္။ တစ္ႏွစ္ေက်ာင္းၿပီးလိုု ့ အင္တန္းဆင္းတဲ့အခါက်မွ တလကိုု ၁၃၀၀ နဲ ့ ႏွစ္ႏွစ္ ၿပန္ဆပ္ရတယ္။ ေက်ာင္းလခ ၆၀၀၀၊ ေလယာဥ္ခ ၁၅၀၀၊ ဘာေၾကးညာေၾကးနဲ ့ အမ္ယူအမ္မွာ ေက်ာင္းတက္ဖိုု ့ ၁၀၀၀၀ ေလာက္ လိုုပါတယ္။ ေက်ာင္းေရာက္ေတာ့ ပရိုုဂရမ္းမင္းစာေမးပြဲ ထပ္ေၿဖရတယ္။ ၇၀ ဘီ ရမွ ေအာင္ပါတယ္။ မေအာင္ရင္ အရည္အခ်င္းမမွီလိုု ့မိခင္ႏိုုင္ငံ ၿပန္ပိုု ့တယ္။ ေက်ာင္းက ဘာသာေရးေက်ာင္း နည္းနည္းဆန္တယ္။ ေက်ာင္းတည္ေထာင္သူ မဟာရီခ်ီေရာဂီရဲ ့ တရားထိုုင္နည္း Trasncendeantal Meditation မနက္တခ်ိန္၊ ညတခ်ိန္ မၿဖစ္မေန ထိုုင္ရတယ္။
ဆရာေတြ၊ သက္ဝင္ယံုုၾကည္သူေတြက ေတာ္ေတာ္ယံုုၾကည္သက္ဝင္ၾကေပမဲ့ ကြ်န္မတိုု ့ ေက်ာင္းသားေတြကေတာ့ Do you fell quietness ? Do you see how simple is it? This is how we meditate လိုု ့ ေနာက္ေၿပာင္ၾကတယ္။ တီအမ္ခ်ိန္ဆိုု ခံုုေပၚမွာ သက္ေတာင့္သက္သာထိုုင္၊ မ်က္စိကိုုမွိတ္လိုု ့ အနားယူ။ စိတ္နဲ ့ခႏၶာကိုုယ္ တကယ္ Relax ၿဖစ္တဲ့အခ်ိန္မွာ အိပ္ေပ်ာ္တာ၊ အိပ္ေပ်ာ္သြားတာဟာ တရားထိုုင္တာရဲ ့ ေကာင္းတဲ့အခ်က္၊ တီအမ္ထိုုင္လိုု ့ အိပ္ေပ်ာ္သြားရင္ မႏိုုးပါနဲ ့တဲ့။ တီအမ္ခ်ိန္မွာ ေဟာက္သံထြက္လာရင္ အစကေတာ့ ၿပံ ုုးစိစိ လုုပ္ေနၾကတယ္။ ေနာက္ေတာ့ မၿပံ ုုးဘဲ ဝါးလံုုးကြဲ ရယ္ၾကေတာ့တာပဲ။ တကယ္လည္း တရားထိုုင္တာမွ မဟုုတ္တာ။ ေမွာ္ဘီဝါးနက္ေခ်ာင္း ေဗာဓိရိပ္ၿငိမ္ေတာရမွာ သၾကၤန္တြင္း တရားစခန္း ဝင္ဖူးပါတယ္။ ႏွာသီးက ေလအဝင္အထြက္ကိုု သိႏိုုင္ဖိုု ့ သံုုးရက္ေလာက္ ၾကာတယ္။ ေညာင္းညာကိုုက္ခဲလိုုက္တာလည္း မေၿပာပါနဲ ့ေတာ့။ ႏွာသီးဝက ေလအဝင္အထြက္ကိုု နည္းနည္းေလး ခံစားမိရံုုပဲ ရိွေသးတယ္ တရားစခန္းက ၿပီးသြားၿပီး။ တရားထူးကေတာ့ ေဝးပါေသးတယ္။ ႏွာသီးဝက ေလအဝင္အထြက္ သိဖိုု ့ေတာင္ မနည္း။
ELS အဂၤလိပ္စကားေၿပာသင္တန္း၊ အေမရိကန္ ယဥ္ေက်းမႈသင္တန္းေတြ တက္ရပါတယ္။ တလ တဘာသာသင္တဲ့ေက်ာင္းမိုု ့ အသားကုုန္ေမာင္းပါတယ္။ ည ၁၀၊ ၁၁ အိပ္ဖိုု ့ တီအမ္ဆရာေတြက တိုုက္တြန္းေပမဲ့ အိမ္စာေတြ ဒီေလာက္မ်ားတာ ည ၁၁ နာရီ အိပ္ရင္ ဘယ္လိုုလုုပ္ Homework ေတြ ၿပီးေတာ့မွာလဲ။ အၿမဲတမ္း မနက္ ၁ နာရီထိ စာလုုပ္တာေတာင္ မၿပီးတာ။ တီအမ္စစ္တဲ့အခ်ိန္မွာ ည ၁၁ နာရီ အိပ္တယ္လိုု ့ ညာရတယ္။ သင္ၾကားပိုု ့ခ်တဲ့ ဘာသာေတြကိုု Priority ေတြသံုုးၿပီး Register လုုပ္ရပါတယ္။ ေက်ာင္းသားေတြ အမ်ားၾကီးတက္မဲ့ ဘာသာေတြဆိုု Priority အၿမင့္ဆံုုးသံုုးၿပီး ေလွ်ာက္ရတာမ်ိဳး၊ ေက်ာင္းသားမမ်ားတဲ့ ဘာသာေတြဆိုု Priority ေလွ်ာ့ၿပီး ေလွ်ာက္တာမ်ိဳး၊ ဘြဲ ့ရဖိုု ့ 500 level course ၃ ခုု ယူရတာမ်ိဳး၊ ASD (Advanced Software Developement) ဘာသာရပ္ကိုု ေက်ာင္းမွာ ေက်ာင္းအုုပ္ၾကီး ဂပ္သရီ သင္ရင္ ၃ ပံုု ၂ ပံုု က်တာမိုု ့ အေဝးသင္မွာမွ ယူၿပီး ေရွာင္ရတာမ်ိဳး။
ဒီလိုုအရာေတြမွာ ဆရာက်တဲ့ မိုုင္းဖန္ကိုု ဆရာတင္ၿပီး မိုုင္းဖန္ ေရြးေပးတဲ့ဘာသာေတြကိုု သူေရြးေပးတဲ့ Priority ေတြအတိုုင္းေလွ်ာက္တာ ကြက္တိရတယ္။ တခ်ိဳ ့ဆိုု လိုုခ်င္တဲ့ဘာသာမရလိုု ့ အတန္းမွာ ေနရာလြတ္ရိွေသးရင္၊ ပေရာ္ဖက္ဆာကိုု ရီကြက္လုုပ္လိုု ့ ခြင့္ၿပ ုုရင္ တက္ေရာက္ႏိုုင္ပါတယ္။ ကြန္ပ်ဴတာဘာသာရပ္ေတြကေတာ့ မဆိုုးေပမဲ့ Forest ၊ Residence Course မၿဖစ္မေန ယူရတဲ့ ဘာသာေတြလည္း ရိွပါေသးတယ္။ Forest ဘာသာရပ္ကေတာ့ ေက်ာင္းစိုုက္ခင္းေတြမွာ ေလ့လာရၿပီး Residence Course ကေတာ့ အင္တာနက္မရိွတဲ့အေဆာင္ေတြမွာ ည ၁၁ နာရီထိုုးရင္ အိပ္၊ ေန ့လည္ဖက္ကိုု တီအမ္ထိုုင္၊ တီအမ္အေၾကာင္းေဆြးေႏြး။ တခါတေလမွာ ဒီလိုု ေမာ္ဒန္ေလာကၾကီးနဲ ့ အဆက္အသြယ္ ၿဖတ္ေပးမွ ေကာင္းတယ္ဆိုုေပမဲ ့ ကြ်န္မ အတြက္ေတာ့ တကယ့္ကိုု အာပလာ အက်ိဳးမရိွတဲ့ သင္တန္းေတြ။
ေက်ာင္းက ေကြ်းတဲ့ သက္သက္လြတ္ေအာ္ဂင္းနစ္ အစားအေသာက္ဆိုုတာ ဘယ္သူမွ မစားတဲ့ ကြ်န္မလက္ရာထက္ ဆိုုးတယ္။ မနက္ ၉ နာရီခြဲ မနက္စာ ႏြားႏိုု ့၊ ေပါင္မုုန္ ့၊ ငွက္ေပ်ာသီး၊ ဆန္းကစ္၊ လိေမၼာ္ရည္ ရိွတယ္။ ေန ့လည္စာခ်ိန္မွာ အရြက္၊ ပန္းသီး၊ ေပါင္မုုန္ ့၊ ကိတ္မုုန္ ့ေတြ သယ္ၿပီး ညေနစာ ေခါက္ဆြဲၿပ ုုတ္စားတယ္။ ေနာက္ေတာ့ မီးဖိုုေခ်ာင္ရိွလာေပမဲ့ အသားဟင္း ခ်က္လိုု ့မရ၊ ခ်က္ၿပ ုုတ္ၿပီး မရွင္းလင္းတဲ့ တရုုတ္မေတြေၾကာင့္ သိပ္မခ်က္ၿဖစ္ပါဘူး။ စေနေန ့ ေန ့လည္ ေက်ာင္းဆင္းရင္ ဘူေဖးသြားစား။ ၿမိ ုု ့ေသးေသးေလးဆိုုေတာ့ ဆိုုင္လည္း သိပ္မရိွ၊ ကားေမာင္းေလ့က်င့္ဖိုု ့ စုုေပါင္းစပ္ေပါင္း ဝယ္ထားတဲ့ ကားဖြတ္ခ်က္ေလး မအားရင္ ဘတ္စ္ကားမရိွတဲ့ ၿမိ ုု ့ငယ္ေလးမိုု ့ ေစ်းဝယ္ဖိုု ့ လမ္းေလွ်ာက္ရတယ္။ အုုပ္ေတာင့္တဲ့ နီေပါ၊ တရုုတ္၊ ေဂ်ာ္ဒန္၊ အီသီယိုုးပီးယားေက်ာင္းသားေတြကိုု အားက်တယ္။ ၿမန္မာဆိုုလိုု ့ တစ္ေယာက္တည္းရိွတဲ့ အရပ္မွာ ေနရတဲ့အခါ ၊ သူငယ္ခ်င္းေတြ အမ်ားၾကီး ဝန္းရံေနေပမဲ့ တစ္ေယာက္တည္းလိုု ့ ခံစားရတာေတြကိုု ၾကံ့ၾကံ့ခံႏိုုင္ရပါတယ္။
ေက်ာင္းက နာမည္မၾကီးေတာ့ ယူအက္စ္မွာ အလုုပ္ရႏိုုင္မဲ့ အင္တာေနရွင္နယ္ ေက်ာင္းသားေတြကိုု ေခၚ၊ တစ္ႏွစ္ေလာက္ ေက်ာင္းတက္ခိုုင္း၊ ႏွစ္ႏွစ္အလုုပ္လုပ္ အေဝးသင္တက္ခိုုင္းၿပီး ေက်ာင္းအေၾကြးေတြဆပ္ဆိုုင္း။ ေက်ာင္းသားေတြကလည္း တစ္ႏွစ္ေလာက္ပဲ ေက်ာင္းတက္၊ အလုုပ္လုုပ္၊ အလုုပ္ဗီဇာစပြန္ရွာမယ္ဆိုုတဲ့ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဖက္ အက်ိဳးရိွတဲ့ အေတြးေတြနဲ ့ေပါ့။ ေသခ်ာတာကေတာ့ အမ္ယူအမ္ဟာ ကြ်န္မ တက္ခ်င္တဲ့ ေက်ာင္းမဟုုတ္ခဲ့ဘူး။ အခ်ိန္၊ ပိုုက္ဆံ၊ လူ သံုုးႏွစ္လာက္ ရင္းႏွီးၿပီးမွ ရလာတဲ့ ဘြဲ ့တစ္ခုုကိုု တၿခားတကၠသိုုလ္က အသိအမွတ္မၿပ ုုဘူးဆိုုတာ အေတာ္ဝမ္းနည္းစရာပဲ။ ေက်ာင္းကိုု ထည့္မတြက္ဘူး ယူအက္စ္က ဘြဲ ့ဆိုုၿပီးေရာ၊ ယူအက္စ္မွာ အလုုပ္အေတြ ့အၾကံ ုုရဖိုု ့က အဓိကလိုု ့ ေတြးရင္ေတာ့ တစ္မ်ိဳးေပါ့။ နာမည္ၾကီးေက်ာင္း တက္ခ်င္တာလား၊ ေက်ာင္းေတြ၊ ဘြဲ ့ေတြ သိပ္မဂရုုစိုုက္ပါဘူး ယူအက္စ္ကဘြဲ ့ဆိုုရင္ ၿပီးေရာလား၊ ဘယ္ဘာသာရပ္ကိုု သင္ခ်င္တာလဲ ကိုုယ့္ေရြးခ်ယ္မႈေပၚ မူတည္ပါတယ္။
အလုုပ္ ဘယ္လုုိေလွ်ာက္ရမလဲ...
ၿခေသၤ့ကႊ်န္းက အလုုပ္ကိုုရဖိုု ့ ေရးေၿဖစာေမးပြဲ၊ ပေရာဂ်က္စာေမးပြဲ ေအာင္ေတာ့မွ လူေတြ ့အင္တာဗ်ဴး ေခၚပါတယ္။ ယူအက္စ္မွာေတာ့ တခ်ိဳ ့က ဖုုန္းနဲ ့၊ စကိုုက္နဲ ့ အင္တာဗ်ဴးတယ္။ တခ်ိဳ ့က ေဖ့စ္တူေဖ့စ္အင္တာဗ်ဴး တခါတည္း ေခၚတယ္။ အိုုဟိုုင္းရိုုးၿပည္နယ္ စင္စင္နာတီၿမိ ုု ့မွာ ေရးေၿဖစာေမးပြဲ၊ ဖုုန္းအင္တာဗ်ဳး၊ မိုုင္ ၁၀၀ ၊ ၂ နာရီအေဝး ကန္တက္ကီၿပည္နယ္ လူဝီဗီလ္ၿမိ ုု ့မွာ ေဖ့စ္တူေဖ့စ္အင္တာဗ်ဴး ေအာင္ေတာ့မွ ကန္တက္ကီအလုုပ္ကိုု ရတယ္။ ေမရီလန္းကေန ဝါရွင္တန္ဒီစီကိုုသြား ေဖ့စ္တူေဖ့စ္အင္တာဗ်ဴး ေအာင္ေတာ့ ဒီစီအလုုပ္ကိုု ရတယ္။ ဖုုန္းအင္တာဗ်ဴးေအာင္၊ ေမရီလန္းကေန မိုုင္ ၂၃၀ ဘတ္စ္ကား ၄ နာရီစီးၿပီး ေဖ့စ္တူေဖ့စ္အင္တာဗ်ဴးအတြက္ နယူးေယာက္ကိုလာ။ ေရးေၿဖစာေမးပြဲ၊ ဆူပါဗိုုက္ဆာ၊ မန္ေနဂ်ာေတြနဲ ့ ဗ်ဴးၿပီးေတာ့မွာ နယူးေယာက္အလုုပ္ကိုု ရတယ္။
ေက်ာင္းသားအမ်ားစုုက မိသားစုု၊ မိတ္ေဆြ၊ သူငယ္ခ်င္းေတြရိွတဲ့ ၿမိ ုု ့ေတြဆီသြားၿပီး အလုုပ္ရွာၾကတယ္။ ေက်ာင္းမွာေနၿပီး အလုုပ္ရွာလိုု ့လည္း ရပါတယ္။ ၿမိ ုု ့ငယ္ေလးဆိုုေတာ့ အလုုပ္အကိုုင္ ရွားတယ္။ ၿမိ ုု ့ၾကီးေတြမွာေတာ့ အလုုပ္အကိုုင္ေပါသလိုု ေဖ့စ္တူေဖ့စ္အင္တာဗ်ဴး သြားႏိုုင္တာမိုု ့ အလုုပ္ရဖိုု ့ အခြင့္အေရး မ်ားတယ္။ အိုုင္အိုုဝါ၊ အင္ဒီယားနား၊ အိုုဟိုုင္းရိုုး၊ ကန္တက္ကီ၊ တန္နက္ဆီ အေနာက္အလယ္ပိုုင္းေဒသထက္ ေမရီလန္း၊ ဒီစီ၊ နယူးေယာက္ဖက္က အလုုပ္ပိုုေပါတာ ကိုုယ္ေတြ ့ပါပဲ။ ေနထိုု္င္မဲ့ မိသားစုု၊ မိတ္ေဆြ၊ သူငယ္ခ်င္းေကာင္း အိမ္ေတြရိွရင္ အဆင္ေၿပေပမဲ့ မရိွရင္ေတာ့ အလုုပ္ရွာေနခ်ိန္ ေနထိုုင္စားေသာက္ ကုုန္က်စရိတ္ကိုု စဥ္းစားဖိုု ့ လိုုပါတယ္။ အလုုပ္ဆိုုတာ ဘယ္ဆီဘယ္ဝယ္ ရမယ္မွန္းမွ မသိတာ။
ထူးခႊ်န္တဲ့ေက်ာင္းသားေတြကေတာ့ အလုုပ္ရဖိုု ့ လြယ္ပါတယ္။ Algorithm ဘာသာရပ္မွာ သက္မွတ္ထားတဲ့ အၿမင့္ဆံုုး A+ ထက္ေက်ာ္ၿပီး A Hons ရတဲ့ ေက်ာင္းသားႏွစ္ေယာက္ ပေရာ္ဖက္ဆာရဲ ့ ေထာက္ခံခ်က္နဲ ့ ဂူဂယ္ကိုု အင္တာဗ်ဴးဖိုု ့ တန္းသြားရတယ္။ တရုုတ္ကေလး ယမ္ယမ္ဆိုုရင္ စာေတာ္ေပမဲ့ ၈ လေလာက္ၾကာမွ အလုုပ္ရတယ္။ တရုုတ္ၾကီး က်ဴန္းရီွးက ဂ်ပန္မွာ လုုပ္သက္ ၁၅ ႏွစ္၊ တရုုတ္ၿပည္မွာ လုုပ္သက္ ၁၀ ႏွစ္ ။ တရုုတ္ေက်ာင္းသားေတြအားလံုုး မသိတာမွန္သမွ် သူ ့ကိုု ဆရာတင္ရတယ္။ တရုုတ္ေက်ာင္းသားေတြက သူ ့သားအရြယ္ေလာက္ ရိွတာကိုုး။ သူက ေတာ္ေပမဲ့ သူ ့အဂၤလိပ္စကားကိုု ဘယ္သူကမွ (သူတိုု ့တရုုတ္အခ်င္းခ်င္းေတာင္) နားမလည္လိုု ့ အေတာ္ၾကီးၾကာမွ အလုုပ္ရတယ္။ ESL တီခ်ယ္ ကာရိုုလိုုင္းဆိုု က်ဴန္းရီွးကိုု စိတ္ပူတာ အလုုပ္ေတာင္ ရပါ့မလားလိုု ့။ ESL သင္တန္းမရိွတဲ့ရက္ေတြမွာေတာင္ က်ဴန္းရီွးကိုု သီးသန္ ့ဖိတ္ အလႅာဘသလႅာဘ ေၿပာခိုုင္းတယ္ အဂၤလိပ္စကားေၿပာ သြက္ေအာင္လိုု ့။
အရည္အခ်င္း၊ အေတြ ့အၾကံ ုု၊ Networking လိုု ့ေခၚတဲ့ အေပါင္းအသင္းမိတ္ေဆြေတြရဲ ့ အကူအညီကလည္း အေရးပါပါတယ္။ ရာဂ်က္တေယာက္ အိုုင္ဘီအမ္မွာ အလုုပ္ရေတာ့ ကြ်န္မတိုု ့အားလံုုး အံ့ၾသသြားၾကတယ္။ အိုုင္ဘီအမ္ဆိုုတာ အလုုပ္ရဖိုု ့ အင္မတန္ ့ အင္မတန္ ခက္တာ။ မာစတာဘရိန္း မိုုင္းဖန္ အင္တာဗ်ဴး ၃ ဆင့္မွာ က်တယ္။ ကန္တက္ကီအလုုပ္က စီနီယာ ဝီလီယမ္ဂရင္း အင္တာဗ်ဴး ၂ ဆင့္မွာ က်တယ္။ သူတိုု ့အားလံုုးက အိုု္င္ဘီအမ္ အင္တာဗ်ဴး အရမ္းအရမ္း ခက္တယ္လိုု ့ ေၿပာပါတယ္။ ရာဂ်က္တစ္ေယာက္ အိုုင္ဘီအမ္မွာ ဘယ္လိုုမ်ား အလုုပ္ရသြားပါလိမ့္။ ရာဂ်က္ဆိုုတာ အမ္းထရူးနဲ ့ တန္နက္နက္ဆီၿပည္နယ္ မန္းဖစ္ၿမိ ုု ့က ဖက္ဒက္စ္ရံုုးမွာ တရံုုးတည္း၊ တ႒ာနတည္း အတူတူ လုုပ္ခဲ့တဲ့သူေတြဆိုုတာ့ ရာဂ်က္အေၾကာင္း အမ္းထရူး ေကာင္းေကာင္းသိတာေပါ့။ ဆူပါဗိုုက္ဆာကိုု သူ သိပ္မတတ္လိုု ့ လြယ္တာေတြပဲ ခုုိင္းပါလိုု ့ ရီကြက္လုုပ္တဲ့သူပါ။
ေနာက္မွ သိရတယ္ အိုုင္ဘီအမ္မွာ အလုုပ္လုုပ္ေနတဲ့ သူ ့သူငယ္ခ်င္းက သြင္းေပးတာပါ။ အဲဒီလိုု ေထာက္ခံေပးရင္ အလုုပ္ရဖိုု ့ လြယ္ပါတယ္။ ၃ လ ၾကာတဲ့အထိ အလုုပ္မရေသးတဲ့ ဆူနမ္ကိုု ကုုမၼဏီမွာ အလုုပ္သစ္ေခၚတာနဲ ့ မိုုင္းဖန္က ေထာက္ခံေပးတယ္။ ၃ လ ၾကာတဲ့အထိ အလုုပ္မရေသးရင္ ေက်ာင္းကိုုၿပန္ၿပီး စီမီနာသင္တန္း သံုုးပတ္ ၿပန္တက္ရမွာ။ ပရိုုဂရမ္းမင္း သိပ္မကႊ်မ္းတဲ့ ဆူနမ္အတြက္ မိုုင္းဖန္က စိတ္ပူတယ္။ ဆူနမ္ကလည္း အလုုပ္သြင္းေပးတဲ့ မိုုင္းဖန္ မ်က္ႏွာမပ်က္ရေအာင္ ၾကိ ုုးစားရတာ အလုုပ္စဝင္ခါစ လေတြမွာ ဆူနမ္ခမ်ာ ၿပံ ုုးေတာင္မၿပံ ုုးႏိုုင္ဘူး။ မိုုင္းဖန္က ဆူနမ္ကိုု ညတိုုင္း သင္ၿပေပးတယ္။ ကြ်န္မနဲ ့ ရာမားကသာ ေလးေအာ့ဖ္လိုု ့ အလုုပ္ေၿပာင္း၊ ၿပည္နယ္ေၿပာင္းရေပမဲ့ ဆူနမ္နဲ ့မိုုင္းဖန္ကေတာ့ အဲဒီကုုမၼဏီမွာ ခုုထိ ၿမဲေနတုုန္း။
ၿမိ ုု ့ေရြးမယ္ဆိုုရင္ အလုုပ္ရဖိုု ့ ခက္ပါတယ္။ open for relocation ၿပည္နယ္၊ ၿမိ ုု ့ မေရြးရင္ အလုုပ္ၿမန္ၿမန္ ရႏိုုင္တယ္။ တကိုုယ္ရည္ တကာယသမားေတြကေတာ့ ေၿပာင္းဖိုု ့ေရႊ ့ဖိုု ့ လြယ္ေပမဲ့ မိသားစုုရိွတဲ့သူေတြကေတာ့ ေနသားက်ေနတဲ့ၿမိ ုု ့ကေန ခြာၿပီး ေနရာသစ္ကုုိ ေၿပာင္းဖိုု ့ကလည္း စြန္ ့စားရာ ေရာက္ၿပန္တယ္။ အလုုပ္ရဖိုု ့ဆိုုတာ အရည္အခ်င္း၊ အေတြ ့အၾကံ ုု၊ အေပါင္းအသင္းေပၚ မူတည္သလိုု ကံေပၚလည္း မူတည္ၿပန္တယ္။
ဘာသာစကား...
သြားမဲ့ႏိုုင္ငံေပၚ မူတည္ပါတယ္။ ဂ်ပန္သြားရင္ ဂ်ပန္စကားေၿပာတတ္မွ ၿဖစ္မွာပါ။ တခ်ိဳ ့က ေၿပာၾကတယ္ ဘြဲ ့ရၿဖစ္ၿပီးေတာ့ အဂၤလိပ္စကား မေၿပာတတ္ဘူးလားတဲ့။ အဂၤလိပ္စကား ေၿပာတတ္တာ ဘြဲ ့ေတြနဲ ့ မဆိုုင္ပါဘူး။ အဂၤလိပ္စကားကိုု ေလ့လာရင္၊ ေလ့က်င့္ရင္ ၿဖစ္ပါတယ္။ ေက်ာင္းပိတ္ရင္ လွည္းတန္းက ဆရာၾကီး ဦးၿမၾကိ ုုင္၊ ဘဝသစ္ ဦးေအာင္ေက်ာ္၊ တိုုဖယ္ ဦးသိန္းဝင္း၊ ေၿမနီကုုန္း ဆရာနယ္ဆင္ေက်ာင္းေတြကိုု မၾကီး တက္ခိုုင္းလုုိ ့ တက္ရ၊ ၿမန္မာရုုပ္ၿမင္သံၾကားသတင္းထက္ စီအန္ေအ ( Channel News Asia ) ကေနလႊင့္တဲ့သတင္းေတြကိုု စိတ္ဝင္စားတဲ့ အေမ့ကိုု ဘာသာၿပန္ရ၊ အဂၤလိပ္စာကိုု စိတ္ဝင္စားတဲ့ ကြ်န္မအတြက္ ႏိုုင္ငံၿခားေက်ာင္း ေလွ်ာက္တဲ့အခါ အဂၤလိပ္စာ အခက္အခဲ မရိွခဲ့ဘူးေပမဲ့ အဂၤလိပ္စာသင္တန္းေတြတက္ဖိုု ့ အပ္ေပးရင္ တရက္သာတက္ၿပီး ေနာက္ေန ့ဘယ္လိုုေၿပာေၿပာ သြားမတက္တာက ေမာင္ေမာင္။
ေမာင္ေမာင္ း Thanks for wedding gift.
စန္းထြန္ း You are welcome.
ေမာင္ေမာင္ း No I stay here ! I like my country .
စန္းထြန္း း OMG !
ဇေဝဇဝါေတာင္ ၿဖစ္သြားတယ္။ ငါ ဘာမ်ား ေၿပာမိပါလိမ့္။ ၿမန္မာၿပည္မွာပဲ ေနေတာ့မွာလား၊ ႏိုုင္ငံၿခားထြက္ဖိုု ့မလုုပ္ေတာ့ဘူးလားလိုု ့ ေၿပာမိေလသလား။ ေနာက္မွ စဥ္းစားမိတယ္ You are welcome လိုု ့ ေၿပာတာကိုု သူ ့ကိုု ႏိုုင္ငံၿခား ထြက္ခိုုင္းတယ္ ထင္ေနတာကိုုး။ နဖူးကိုု လက္ဝါးနဲ ့ ရိုုက္ ေသလိုုက္ပါေတာ့ဟ ဘာသာၿပန္တာ ေသာက္တလြဲ။ ဟဲ ့အဲဒါ အေမရိကန္ေလသံနဲ ့ ကိစၥမရိွပါဘူးလိုု ့ ေၿပာတာ။ No Problem ၊ Nerver Mind နဲ ့ အတူတူပဲ။ How are you doing today ဆိုုတာ Hi နဲ ့တူတယ္။
အဂၤလိပ္စကားဆိုုေပမဲ့ တႏိုုင္ငံနဲ ့ တႏိုုင္ငံ ေလယူေလသိမ္း ကြဲပါတယ္။ ၿခေသၤ့ကႊ်န္းမွာဆိုု OK lah ၊ Nerver mind lah ၊ တ Lah လားနဲ ့ Singlish လိုု ေၿပာၾကတယ္။ ဆရာေနဝင္းၿမင့္ရဲ ့ ေရနံ ့သာ ၾကာတိုုင္ေအး ဘာသာၿပန္စာအုုပ္ေလးက သီေပါမင္း ပါေတာ္မူခ်ိန္မွာ ေတြ ့လိုုက္ရတဲ့ နန္းတြင္းသူေလး ေဒၚလီကိုု ခ်စ္သက္ဝင္သြားတဲ့ အိႏိၵယသား ကူးမား၊ သစ္လုုပ္ငန္းနဲ ့ ခ်မ္းသာလာၿပီး ရတနာဂီရီမွာ ၿပန္ဆံုုေတြ ့တဲ့ သူတိုု ့ဇာတ္လမ္း၊ ရန္ကုုန္ကိုု ၿပန္အေၿခခ်၊ သူ ့ဆရာ စကၤာပူႏိုုင္ငံသား မေလးတရုုတ္၊ ရတနာဂီရိမွာ တာဝန္က်တဲ့ အိႏိၵယအရာရိွရဲ ့ ဇနီး ဥမၼာနဲ ့ ေဒၚလီတိုု ့ရဲ ့ သူငယ္ခ်င္းေမတၱာ၊ သူတိုု ့ သားသမီးေတြအေၾကာင္း၊ မ်ိဳးဆက္ႏွစ္ဆက္ မိသားစုုသံုုးခုု၊ အိႏိၵယ၊ ၿမန္မာၿပည္၊ စကၤာပူ၊ ပီနန္ ၊ အေမရိကန္အေၾကာင္းေရးထားတာ အေတာ္စိတ္ဝင္စားဖိုု ့ ေကာင္းတယ္။ ဘားမီးလ္ကလပ္စင္စာအုုပ္ကေန ေဒါင္းဖတ္တာပါ။ (အဲ စာအုုပ္အညႊန္း ေရာက္သြားၿပန္ၿပီ း)
အဲဒီစာအုုပ္ထဲမွာ ကူးမားက ပီနန္က သူ ့ဆရာရဲ ့ ရာဘာစိုုက္ခင္းကိုု သြားလည္ေတာ့ သူတိုု ့ေၿပာတဲ့ အဂၤလိပ္စကားမွာ လားဆိုုတာ အၿမဲပါတယ္လိုု ့ ဖတ္ရေတာ့ ၿပံ ုုးမိေသးတယ္။ ၿခေသၤ့ကႊ်န္းသားေတြက စကားကိုု ေနာက္က က်ားလိုုက္မတတ္ အၿမန္ေၿပာၾကေပမဲ့ အေမရိကန္ေတြက ေႏွးေႏွး အသံေန အသံထားနဲ ့ ေၿပာတယ္။ အဂၤလိပ္စကား ဘယ္လိုုေလ့လာရမလဲလိုု ့ ေမးၾကတယ္။ အေကာင္းဆံုုးကေတာ့ သတင္းနားေထာင္၊ တီဗြီၾကည့္၊ ေဒသခံေတြနဲ ့ စကားမ်ားမ်ား ေၿပာပါ။ အဂၤလိပ္စကား အေၿခခံေလာက္ နားလည္ေပမဲ့ မေၿပာတတ္၊ သိပ္အမ်ားၾကီး မဖတ္ႏိုုင္၊ မေရးႏိုုင္တဲ့သူတစ္ေယာက္က ေက်ာင္းသားေတြကိုု ၿမင္ရင္ အားက်တယ္၊ သူတိုု ့လိုု ေက်ာင္းတက္ခ်င္လိုုက္တာတဲ့။ သင္ခ်င္တတ္ခ်င္တာေတာ့ ေကာင္းပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အဂၤလိပ္ဘာသာနဲ ့ သင္ၾကားပိုု ့ခ်၊ ဆရာေတြ၊ ေက်ာင္းသားေတြနဲ ့ အဂၤလိပ္လိုု ေဆြးေႏြးရတဲ့ ေက်ာင္းကိုု ဘယ္လိုုမ်ိဳးမ်ား တက္မွာပါလိမ့္လိုု ့ ေတြးမိတယ္။
လစာ....
လစာက ပညာ၊ အလုုပ္အေတြ ့အၾကံ ုု၊ အရည္အခ်င္း၊ ကံေပၚ မူတည္ပါတယ္။ ေသခ်ာတာကေတာ့ အလုုပ္ၿခင္းတူတာေတာင္ စီတင္းဇင္ေလာက္ လစာမရပါဘူး။ ယူအက္စ္လစာက ၿခေသၤ့ကႊ်န္းထက္ မ်ားသလိုု တက္စ္လည္းမ်ားတယ္။ စတိတ္တက္စ္၊ ဖယ္ဒရယ္တက္စ္၊ ကားအားမခံ၊ က်န္းမာေရးအာမခံ၊ ေက်ာင္းလခအေၾကြး၊ ခရက္ဒစ္ေၾကြး၊ ဖုုန္း၊ အိမ္ငွားခ၊ အစားအေသာက္။ အလုုပ္အဆင္ေၿပရင္ ပံုုမွန္ဝင္ေငြ ရိွေပမဲ့ ေလးေအာ့ဖ္ရင္၊ ေနထိုုင္မေကာင္းရင္ စုုေဆာင္းထားတာေတြ ကုုန္ေတာ့တာပဲ။ ရီခရူတာကုုမၺဏီဆီမွာ အလုုပ္ရတာဆိုုရင္ လစာနည္းတယ္။ အေမရိကန္ရီခရူတာေတြက ဂြတ္၊ ဂရိတ္ဆိုုၿပီး တလေလာက္ေနမွ ေပၚလာတတ္တယ္။ လစာနည္းနည္းပဲ ေပးခ်င္တဲ့ အိႏိၵယရီခရူတာေတြက မနက္အိပ္ယာက မႏိုုးေသးဘူး ဒင္းတိုု ့က ဖုုန္းတဂြမ္ဂြမ္ ေခၚေနၿပီ။ ရိုုင္းလိုုက္တာလဲ လြန္ပါေရာ။ တိုုက္ရိုုက္ကုုမၼဏီဆီက အလုုပ္ရဖိုု ့ခက္ေတာ့ အလုုပ္ရလြယ္တဲ့ ရီခရူတာေတြနဲ ့ မကင္းႏိုုင္ၿပန္ဘူး။
မွီခိုုေခၚခြင့္...
ေက်ာင္းသားဗီဇာဆိုုေပမဲ့ မွီခိုုေခၚခြင့္ ရိွေပမဲ့ အလုုပ္လုုပ္ခြင့္ မရိွဘူး။ ေခၚခြင့္ကလည္း ႏိုုင္ငံေပၚ မူတည္ပါတယ္။ တရုုတ္ေက်ာင္းသားအမ်ားစုုက ဇနီးေခၚလိုု ့ရေပမဲ့ ကြ်န္မ သူငယ္ခ်င္း ပန္ဒါသံုုးေယာက္ထဲက တစ္ေယာက္ၿဖစ္တဲ့ ကေမၻာဒီက်ာင္းသားေလး ခ်န္ဒရီယာက သူ ့ဇနီးကိုု ေခၚဖိုု ့ ၾကိ ုုးစားရာမွာ ဗီဇာ ရီဂ်က္ထိပါတယ္။ ယူအက္စ္ဗီဇာကိုု ကြ်န္မက တစ္ႏွစ္၊ နီေပါ၊ တရုုတ္၊ မေလးရွားေတြက ငါးႏွစ္ ရခ်ိန္မွာ ကေမၻာဒီယားေတြက သံုုးလပဲရတယ္။ ယူအက္စ္ မလာခင္ သံုုးလေလာက္ကမွာ လက္ထပ္ထားတဲ့ ခ်န္ဒီရီယာခမ်ာ သူ ့ဇနီးကိုု လြမ္းေနရွာတာေပါ့။ ေက်ာင္းသာအမ်ားစုုက အလုုပ္ရေတာ့မွ ေခၚၾကတယ္။
လည္လည္ၿပန္မယ္ဆိုုရင္....
ယူအက္စ္ေရာက္တာ သံုုးႏွစ္ေက်ာ္ၿပီၿဖစ္တဲ့ ကြ်န္မ ၿမန္မာၿပည္ကိုု ေနာက္ထပ္ တစ္ႏွစ္၊ ႏွစ္ႏွစ္ေလာက္မွ ၿပန္ႏိုုင္မယ္ ထင္တယ္။ ယူအက္စ္ဗီဇာတစ္ႏွစ္က ကုုန္သြားၿပီမိုု ့ ယူအက္စ္ေနထြက္ရင္ ၿပန္ဝင္ဖိုု ့ကိုု ဗီဇာၿပန္ေလွ်ာက္ရမွာ။ သိတဲ့အတိုုင္း ယူအက္စ္ဗီဇာဆိုုတာ အင္မတန္ ခက္ပါဘိ။ ဗီဇာအၿပင္ ေနာက္တစ္ခုုက ေလယာဥ္ခပါ။ ကယ္လီဖိုုးနီးယားဖက္ကေနဆိုု ၈၀၀၊ ၁၀၀၀ ေလာက္ပဲ ရိွေပမဲ့ အေရွ ့ဖက္ၿခမ္းကဆိုု ၁၅၀၀ ေလာက္ ရိွတယ္။ ၂၀၁၁ ယူအက္စ္ကိုု လာတုုန္းက ယူႏိုုက္တက္အဲလိုုင္း ေဟာင္ေကာင္မွာ တနာရီ၊ ခ်ီကာဂိုုမွာ ေလးနာရီ ထရန္စစ္ ေလယာဥ္လက္မွတ္က ၁၅၀၀ က်ပါတယ္။ ယူအက္စ္ကေန ဆိုုရင္ေတာ့ ၿခေသၤ့ကႊ်န္း၊ ေၾသာ္ဇီက လူေတြလိုု တဂ်ိမ္းဂ်ိမ္း ၿပည္ေတာ္ၿပန္ႏိုုင္မွာ မဟုုတ္ဘူး။
ဗီဇာကုုန္သြားရင္...
ၿခေသၤ့ကႊ်န္းမွာ အိုုဗာစေတးမိရင္ ၾကိမ္ဒဏ္ေပမဲ့ ယူအက္စ္မွာေတာ့ အိုုဗာစေတး၊ တရားမဝင္ေတြ မ်ားတယ္။ ယူအက္စ္ေရာက္လာတဲ့ တခ်ိဳ ့ေတြက အဆိုုင္လမ္ဆိုုတဲ့ ႏိုုင္ငံေရးခိုုလံႈခြင့္ ေလွ်ာက္ၾကပါတယ္။ အဆိုုင္လမ္ဆင္ေလွ်ာက္ဖိုု ့ အက္ေဆးေရး၊ တရားရံုုးမွာ တရာသူၾကီးက ေမးၿမန္းပါတယ္တဲ့။ အရင္တုုန္းက အဆင္ေၿပေပမဲ့ အစိုုးရသစ္လက္ထက္မွာေတာ့ ခက္တယ္၊ ဒီမိုုကေရစီ အစိုးရဆိုုၿပီး ကခ်င္မွာ တိုုက္ပြဲေတြ ၿဖစ္ေနလိုု ့ ခ်ေပးေနတယ္။ ဘယ္ဟာက မွန္လဲမသိ။ တခ်ိဳ ့က်ေတာ့ ေက်ာင္းသားဗီဇာနဲ ့လာ ေက်ာင္းမတက္လိုု ့ ဗီဇာကန္ဆယ္၊ အိုုဗာစေတးၿဖစ္။ အလည္ဗီဇာအတြက္ ကိုုယ္ေထာက္ခံစာေပးထားတဲ့သူက အိုုဗာစေတးၿဖစ္သြားရင္ ေနာက္ထပ္ေခၚဖိုု ့ ခက္ပါတယ္။ အိုုဗာစေတးေတြက ကားေမာင္းလိုုင္စင္၊ ဘဏ္၊ ဆိုုရွယ္ေလွ်ာက္ဖိုု ့ ခက္တယ္။ နယူးေယာက္လိုု ကားမလိုုတဲ့ ၿမိ ုု ့မွာေတာ့ အဆင္ေၿပေပမဲ့ နယ္မွာေတာ့ ကားမေမာင္းတတ္လိုု ့ မရဘူး။ ရဲၿမင္တိုုင္း လန္္ ့ေနရမွာ။
ယူအက္စ္မွာ လိင္၊ အသားအေရာင္၊ ဘာသာေရး ခြဲၿခားမႈ မရိွတာကုုိ ၾကိ ုုက္တယ္။ ကိုုယ္ၾကိ ုုးစားရင္၊ ေတာ္ရင္ အသိအမွတ္ၿပ ုုတယ္။ အေမရိကန္ေတြက ကိန္းၾကီးခန္းၾကီး မႏိုုင္သလိုု ပြင့္လင္းတယ္။ မမီးငယ္က ေရၿခား..ေၿမၿခား...ႏိုုင္ငံၿခား အပိုုင္း ၁ ပိုု ့စ္ဖတ္ၿပီးေတာ့ သတင္းေပးတယ္။ သူ ့တူတစ္ေယာက္ လြန္ခဲ့တဲ့ ငါးႏွစ္တုုန္းကဆိုုလား စကၤာပူကေန အလုုပ္ဗီဇာစပြန္ဆာနဲ ့ ယူအက္စ္ကိုု ေခၚတယ္တဲ့။ သူက ၿမန္မာၿပည္မွာ ေဆးေက်ာင္းတက္၊ ၿခေသၤ့ကႊ်န္းမွာ အိုုင္တီတက္ အရမ္းေတာ္လိုု ့ ယူအက္စ္ကုုမၺဏီက ေခၚတာတဲ့။ အဲဒီလိုုမ်ိဳးေတြ ၾကားဖူးေပမဲ့ ကြ်န္မ အေပါင္းအသင္း မိတ္ေဆြထဲမွာ မရိွဘူး။
အေဖ၊ မၾကီး ခင္းေပးတဲ့ ေခ်ာေမြ ့တဲ့လမ္းကိုုပဲ ေလွ်ာက္ဖူးရာက မၾကိ ုုက္တဲ့ေက်ာင္းမွာ ပင္ပန္းဆင္းရဲ၊ အထီးက်န္စြာ ေက်ာင္းတက္၊ ၿပည္နယ္ေၿပာင္း၊ အလုုပ္ေၿပာင္း ယူအက္စ္ေရာက္မွ ဒုုကၡေပါင္းစုုံ နဖူးေတြ ့ဒူးေတြ ့ ရင္ဆိုု္င္ရလိုု ့ ခုုေတာ့ ၾကံ့ခိုုင္လာၿပီလိုု ့ ဆိုုရမယ္။ အလုုပ္တဖက္နဲ ့ ေက်ာင္းတက္ရတာ အင္မတန္ ပင္ပန္းပါတယ္။ အလုုပ္လုုပ္၊ ေက်ာင္းတက္၊ ကေလးေတြရိွတဲ့ စူပါမိန္းမႏွစ္ေယာက္ကိုု အားက်တယ္။ ကြ်န္မ သူတိုု ့ေလာက္ မလုုပ္ႏိုုင္ဘူး။ ၿခေသၤ့ကႊ်န္းမွာဆိုု စေရာက္တာနဲ ့ ေနသားက်သြားတာမ်ား ရန္ကုုန္လိုု ့ေတာင္ ထင္မိတယ္။ ယူအက္စ္ေရာက္တာ သံုုးႏွစ္ေက်ာ္ၿပီေပမဲ့ ခုုထိ အေၿခက်ၿပီလိုု ့ မခံစားမိေသးဘူး။ ဘယ္အခ်ိန္မွာ ဘယ္ၿမိ ုု ့ကိုု ေၿပာင္းရဦးမွာပါလိမ့္။ ေပ်ာ္ေနၿပီလိုု ့ မထင္ပါနဲ ့ ေပ်ာ္ေအာင္ ၾကိ ုုးစားေနဆဲပါ။
ေက်ာင္းတက္မယ္ဆိုုရင္ တက္မဲ့ေက်ာင္း၊ ဘာသာရပ္၊ အလုုပ္ရရိွႏႈန္း၊ ေက်ာင္းတက္ေနခ်ိန္မွာ ကုုန္က်စရိတ္၊ အလုုပ္ရွာေနခ်ိန္မွာ ကုုန္က်စရိတ္ေတြကိုု စဥ္းစားဖိုု ့ လိုုပါတယ္။ အဲဒီေက်ာင္း တက္ဖူးတဲ့ သူငယ္ခ်င္း၊ မိတ္ေဆြဆီက ရတဲ့ သတင္းေတြနဲ ့ ဆံုုးၿဖတ္ပါ။ အလုုပ္နဲ ့ လာမယ္ဆိုုရင္ အလုုပ္အကိုုင္၊ ၿမိ ုု ့၊ ရာသီဥတုုေတြ ထည့္သြင္းစဥ္းစားဖိုု ့လိုုပါတယ္။ ဘယ္ႏိုုင္ငံမွာမဆိုု ၾကိ ုုးစားရမွာ အေသအခ်ာေပမဲ့ ကိုုယ္နဲ ့ ကိုုက္ညီမဲ့ ေက်ာင္း၊ ႏိုုင္ငံကိုု ေရြးခ်ယ္လိုု ့ ေရၿခားေၿမၿခား ႏိုုင္ငံၿခားမွာ ေအာင္ၿမင္တဲ့သူမ်ား ၿဖစ္ပါေစ။
စန္းထြန္း
ေမ ၇၊ ၂၀၁၄။